Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Adam Mickiewicz, Śmierć Pułkownika
 
  • 1.75×
  • 1.5×
  • 1.25×
  • 0.75×
  • 0.5×

Pobieranie e-booka

Wybierz wersję dla siebie:

.pdf

Jeśli planujesz wydruk albo lekturę na urządzeniu mobilnym bez dodatkowych aplikacji.

.epub

Uniwersalny format e-booków, obsługiwany przez większość czytników sprzętowych i aplikacji na urządzenia mobilne.

.mobi

Natywny format dla czytnika Amazon Kindle.

Pobieranie audiobooka

Wybierz wersję dla siebie:

.mp3

Uniwersalny format, obsługiwany przez wszystkie urządzenia.

OggVorbis

Otwarty format plików audio, oferujący wysokiej jakości nagranie.

DAISY

Format dla osób z dysfunkcjami czytania.

EPUB + audiobook

Książka elektroniczna i audiobook w jednym. Wymaga aplikacji obsługującej format.

„Wódz to był wielkiej mocy i sławy…”. Mickiewiczowska Śmierć Pułkownika to jedno z najważniejszych dzieł lirycznych nawiązujących bezpośrednio do powstania listopadowego.

Obraz przedstawiony w wierszu dotyczy wydarzeń z 1831 roku w Litwie — w lesie, w chacie leśnika kona Pułkownik. Wydarzenie to wzbudza wielkie poruszenie wśród okolicznych mieszkańców, którzy przybywają do zagajnika i, modląc się, z uwagą śledzą rozwój wydarzeń. Z ich zachowania wynika, że darzyli umierającego żołnierza wyjątkowym szacunkiem. Opiekę nad chorym sprawują wojskowi, którzy dawniej byli podwładnymi Tadeusza Kościuszki. Konający żołnierz prosi o przyprowadzenie do izby swego konia, wiernego towarzysza na polu bitwy. Ostatnie chwile żywota pragnie spędzić w otoczeniu wojskowego rynsztunku — przedmiotów będących symbolami ideałów przyświecających mu w życiu. Pułkownik jest wyznawcą chrześcijaństwa — przyjmuje księdza i dostępuje ostatniego namaszczenia.

Podmiot liryczny obserwuje wydarzenia z boku, nie bierze w nich udziału. Utwór Adama Mickiewicza został skomponowany na zasadzie konceptu — o tym, że umierający pułkownik jest kobietą, dowiadujemy się w ostatniej zwrotce. Na końcowy efekt zaskoczenia czytelnika wpływają przede wszystkim określenia użyte przez autora do opisu głównej bohaterki: w początkowych fragmentach utworu nazywa ją między innymi wodzem i żołnierzem, a w ostatniej zwrotce zmienia sposób wypowiedzi, używając epitetów sfeminizowanych — Litwinka i dziewica. Wiersz Mickiewicza zaświadcza o znaczącej roli kobiet w zrywie narodowowyzwoleńczym 1830 roku.

Adam Mickiewicz poświęcił wiersz Śmierć Pułkownika Emilii Plater — polskiej hrabiance wychowanej w duchu patriotyzmu, uczestniczce powstania listopadowego. Autor tym samym składa hołd miłującej swój naród młodej dziewczynie, której życie zdeterminowało podporządkowanie się etosowi żołnierza. Ton wiersza jest podniosły i smutny, elegijny. Utwór składa się z pięciu strof i został napisany dziesięciozgłoskowcem. Po raz pierwszy opublikowano go w Paryżu w 1836 roku.

Emilia Plater urodziła się w 1806 roku w Wilnie. Do jej zainteresowań należała historia oraz literatura, doskonale jeździła konno i polowała. Była dobrze wykształcona, fascynowała ją postać Joanny d'Arc. Cechowała się odwagą i gotowością do poświęcenia życia ojczyźnie. Zapisała się w historii jako inicjatorka akcji partyzanckich na Litwie, gdzie w męskim przebraniu stanęła do walki u boku prostego ludu. Umarła w chwale prawdziwego bohatera 23 grudnia 1831 roku w Justianowie, opłakiwana przez tłumy.

W Śmierci Pułkownika Adama Mickiewicza najważniejszy jest motyw walczącej o niepodległość kobiety-żołnierza. Przedstawiony w utworze kres życia Emilii Plater to przykład idealizacji charakteryzującej epokę romantyzmu. Mickiewicz porównał śmierć Platerówny do śmierci Stefana Czarnieckiego, który również według legendy przed wydaniem ostatniego tchnienia poprosił o przyprowadzenie swojego wierzchowca i pożegnał się z nim. W utworze pojawia się także motyw śmierci i godnego umierania — nakreślony w wierszu obraz konania nawiązuje do średniowiecznego dzieła Pieśń o Rolandzie.

Wiersz stanowi lekturę obowiązkową dla klas 7–8 szkoły podstawowej. Zamieszczony na stronie Wolnych Lektur audiobook czyta Agnieszka Podsiadlik.

Ta książka jest dostępna dla tysięcy dzieciaków dzięki darowiznom od osób takich jak Ty!

Dorzuć się!

O autorze

Adam Mickiewicz
Adam Mickiewicz według dagerotypu paryskiego z 1842 roku, il. autor nieznany, domena publiczna

Adam Mickiewicz

Ur.
24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka
Zm.
26 listopada 1855 r. w Konstantynopolu (dziś: Stambuł)
Najważniejsze dzieła:
Ballady i romanse (1822), Grażyna (1823), Sonety krymskie (1826), Konrad Wallenrod (1828), Dziady (cz.II i IV 1823, cz.III 1832), Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1833), Pan Tadeusz (1834); wiersze: Oda do młodości (1820), Do Matki Polki (1830), Śmierć pułkownika (1831), Reduta Ordona (1831)

Polski poeta i publicysta okresu romantyzmu (czołowy z trójcy „wieszczów”). Syn adwokata, Mikołaja (zm. 1812) herbu Poraj oraz Barbary z Majewskich. Ukończył studia na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wileńskiego; stypendium odpracowywał potem jako nauczyciel w Kownie. Był współzałożycielem tajnego samokształceniowego Towarzystwa Filomatów (1817), za co został w 1823 r. aresztowany i skazany na osiedlenie w głębi Rosji. W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, Moskwie i na Krymie; następnie na emigracji w Paryżu. Wykładał literaturę łacińską na Akademii w Lozannie (1839), a od 1840 r. literaturę słowiańską w College de France w Paryżu. W 1841 r. związał się z ruchem religijnym A. Towiańskiego. W okresie Wiosny Ludów był redaktorem naczelnym fr. dziennika »Trybuna Ludów« i organizatorem ochotniczego Zastępu Polskiego, dla którego napisał demokratyczny Skład zasad.

  • autor: Cezary Ryska