Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Ksawery Pruszyński, W czerwonej Hiszpanii

Pobieranie e-booka

Wybierz wersję dla siebie:

.pdf

Jeśli planujesz wydruk albo lekturę na urządzeniu mobilnym bez dodatkowych aplikacji.

.epub

Uniwersalny format e-booków, obsługiwany przez większość czytników sprzętowych i aplikacji na urządzenia mobilne.

.mobi

Natywny format dla czytnika Amazon Kindle.

Klasyka polskiego reportażu. We wrześniu 1936 roku niespełna trzydziestoletni Ksawery Pruszyński wyjeżdża jako korespondent „Wiadomości Literackich” na drugi koniec Europy. W Hiszpanii trwa wojna domowa. Wszczęty w lipcu konserwatywno-nacjonalistyczny przewrót wojskowy przeciwko centrolewicowemu rządowi zmobilizował robotników i chłopów do obrony republiki. W części kraju wybuchła rewolucja społeczna, kontrolę nad fabrykami przejęły komitety robotnicze, skolektywizowano posiadłości ziemskie. Do walki po stronie nacjonalistów stanęły bojówki Falangi, lotnictwo, flota, oddziały czołgów, artylerii i piechoty faszystowskich Włoch i hitlerowskich Niemiec. Militarnego wsparcia republikanom udzielał ZSRR, wysyłając do Hiszpanii broń i ludzi. Do walki z faszyzmem przybyli ochotnicy z całej Europy, tworząc w Hiszpanii Brygady Międzynarodowe.

Pruszyński opisuje wojnę w kontrolowanej przez republikanów części Hiszpanii, wykazując talent literacki, wrażliwość, ale też trzeźwość ocen. Pochodzący z ziemiańskiej rodziny, absolwent jezuickiego gimnazjum, katolicki konserwatysta, potępia okrucieństwa wojny i rewolucji, przeraża go niszczenie kościołów i mordowanie księży. Z drugiej strony rozumie lud, przenikliwie i krytycznie analizuje społeczne przyczyny wybuchu przemocy przeciwko kapitalistom, posiadaczom ziemskim, duchowieństwu, wspierającemu feudalne stosunki.

Reportaże Pruszyńskiego, publikowane od listopada 1936 roku na łamach „Wiadomości Literackich”, później zebrane i przeredagowane w książkę Z czerwonej Hiszpanii, spotkały się w Polsce z licznymi komentarzami. Prasa lewicowa chwaliła trafność analiz i wyczulenie na problemy społeczne, konserwatywna bądź chwaliła za dokumentowanie, że republikańska Hiszpania jest okupowana przez bolszewików z ZSRR, bądź zarzucała nadmierną przychylność dla centrolewicowego rządu i jego zwolenników, uznając autora za potajemnego komunistę. Z kolei kiedy po drugiej wojnie światowej Pruszyński powrócił do kraju, chociaż nie spotkał się szykanami i pełnił funkcję ambasadora Polski Ludowej w Holandii, jednak jego reportaży z Hiszpanii nie wznawiano aż do zmiany ustroju…

Ta książka jest dostępna dla tysięcy dzieciaków dzięki darowiznom od osób takich jak Ty!

Dorzuć się!

O autorze

Ksawery Pruszyński
Ksawery Pruszyński, domena publiczna, źródło: Wikimedia Commons

Ksawery Pruszyński

Ur.
4 grudnia 1907 w Wolica Kierekieszyna
Zm.
13 czerwca 1950 w Hamm
Najważniejsze dzieła:
Droga wiodła przez Narwik, Karabela z Meschedu, Palestyna po raz trzeci, Podróż po Polsce, Sarajewo 1914, Szanghaj 1932, Gdańsk 193?, W czerwonej Hiszpanii

Polski reporter, prozaik, publicysta, dyplomata. Urodzony w rodzinnym majątku, który po traktacie ryskim przypadł Ukrainie, związany z kulturą ziemiańską, stopniowo radykalizował się społecznie i politycznie. Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, był prezesem Akademickiego Koła Kresowego oraz członkiem konserwatywnej organizacji Myśl Mocarstwowa.

Debiutował w prasie w roku 1930 jako autor reportaży prasowych z Węgier. W roku 1932 opublikował debiutancką książkę Sarajewo 1914, Szanghaj 1932, Gdańsk 193?, w której wyrażał przypuszczenie, że o Gdańsk wybuchnie kolejna wojna europejska. W 1936 roku był korespondentem z terenu hiszpańskiej wojny domowej, opisując starcia od strony wojsk republikańskich. Podczas drugiej wojny światowej służył w polskich siłach zbrojnych na Zachodzie, walczył w bitwie o Narwik i pod Falaise, jednocześnie publikował wiele tekstów w prasie polskiej.

Po powrocie do kraju pełnił służbę jako poseł RP w Holandii (od 1948). Zginął w wypadku samochodowym w Niemczech Zachodnich.

Motywy występujące w tym utworze Wszystkie motywy