Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Adam Mickiewicz, Ballady i romanse, Świtezianka
 
  • 1.75×
  • 1.5×
  • 1.25×
  • 0.75×
  • 0.5×

Pobieranie e-booka

Wybierz wersję dla siebie:

.pdf

Jeśli planujesz wydruk albo lekturę na urządzeniu mobilnym bez dodatkowych aplikacji.

.epub

Uniwersalny format e-booków, obsługiwany przez większość czytników sprzętowych i aplikacji na urządzenia mobilne.

.mobi

Natywny format dla czytnika Amazon Kindle.

Pobieranie audiobooka

Wybierz wersję dla siebie:

.mp3

Uniwersalny format, obsługiwany przez wszystkie urządzenia.

OggVorbis

Otwarty format plików audio, oferujący wysokiej jakości nagranie.

DAISY

Format dla osób z dysfunkcjami czytania.

EPUB + audiobook

Książka elektroniczna i audiobook w jednym. Wymaga aplikacji obsługującej format.

Między miłością a nienawiścią istnieje cienka granica, którą bardzo łatwo przekroczyć.

Świtezianka to ballada autorstwa Adama Mickiewicza. Po raz pierwszy została opublikowana w 1822 roku w wydanym w Wilnie tomiku Ballady i romanse. Uważa się, że wydanie wspomnianego zbioru stanowi początek epoki romantyzmu w Polsce.

Tłem wydarzeń opisanych w balladzie jest miejsce dobrze znane Mickiewiczowi z młodości — jezioro Świteź znajdujące się w okolicach Nowogródka (dzisiejsza Białoruś). Natomiast czasu, w którym rozgrywała się przedstawiona historia, nie można dokładnie ustalić. Wiadomo jedynie, że „minęło lato, zżółkniały liścia”.

Podmiot liryczny w utworze Mickiewicza jest anonimowy, wypowiada się w trzeciej osobie, snuje przypuszczenia, nie ocenia postępowania bohaterów.

Balladę wzbogacają wpływające na wyobraźnię czytelnika liczne środki stylistyczne: pytania retoryczne, metafory, porównania i wykrzyknienia.

Głównymi bohaterami utworu są młody strzelec (myśliwy z pobliskiego boru) oraz nimfa wodna, tytułowa Świtezianka, którą na początku poznajemy jako zakochaną w chłopaku tajemniczą dziewczynę z lasu. Balladę rozpoczyna scena opisująca spotkanie pary nad brzegiem jeziora Świteź. Ich potajemne schadzki trwają od jakiegoś czasu, zawsze odbywają się po zmroku. Podczas ostatniego spotkania młodzieniec w podniosłych słowach wyznaje miłość swej wybrance i deklaruje jej wierność. Dziewczyna jest jednak nieufna i nie wierzy w szlachetność intencji chłopaka. Wątpi w stałość jego uczucia. Po zakończeniu rozmowy strzelec spaceruje po lesie i dostrzega dziwne zjawisko nad taflą jeziora — z wody wynurza się nimfa wodna. Jest tak piękna, że młodzieńcowi zapiera dech w piersi. Nie potrafi oprzeć się jej wdziękom — puszcza w niepamięć przysięgę złożoną tajemniczej dziewczynie. Jak się okazuje, pod postacią Świtezianki skrywa się wybranka strzelca — czuje się zdradzona i zapowiada zemstę. Wymierza mu karę najstraszliwszą z możliwych: ciało młodzieńca zostaje pochłonięte przez wody jeziora, a jego dusza uwięziona w modrzewiu stojącym nieopodal miejsca spotkań dawnych kochanków.

Nastrój Świtezianki determinuje aura grozy, tajemnicy i baśniowości. Przyroda nie tylko obserwuje wydarzenia, ale także w magiczny sposób bierze w nich udział. Wspomniane cechy utworu są charakterystyczne dla epoki romantyzmu. W balladzie można również dostrzec przenikanie się dwóch światów: realnego oraz fantastycznego.

W Świteziance Adam Mickiewicz zawarł motyw kary za niedotrzymanie obietnicy. Zdrada strzelca skazała jego duszę na wieczną tułaczkę. Sprawiedliwości stało się zadość: każda wina niesie za sobą konsekwencje.

W czasach, w których żył Mickiewicz, wierzono wśród ludu w istnienie i wszechmoc nimf wodnych, rusałek oraz topielców. Twierdzono, że dysponują oni nieposkromionymi mocami i mogą oddziaływać na życie prostego człowieka.

Ballada Adama Mickiewicza jest lekturą obowiązkową w klasach 7–8 szkoły podstawowej. Nasze wydanie zawiera przypisy opracowane specjalnie dla uczennic i uczniów. Audiobook dostępny na stronie Wolnych Lektur czyta Agnieszka Podsiadlik.

Ta książka jest dostępna dla tysięcy dzieciaków dzięki darowiznom od osób takich jak Ty!

Dorzuć się!

O autorze

Adam Mickiewicz
Adam Mickiewicz według dagerotypu paryskiego z 1842 roku, il. autor nieznany, domena publiczna

Adam Mickiewicz

Ur.
24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka
Zm.
26 listopada 1855 r. w Konstantynopolu (dziś: Stambuł)
Najważniejsze dzieła:
Ballady i romanse (1822), Grażyna (1823), Sonety krymskie (1826), Konrad Wallenrod (1828), Dziady (cz.II i IV 1823, cz.III 1832), Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1833), Pan Tadeusz (1834); wiersze: Oda do młodości (1820), Do Matki Polki (1830), Śmierć pułkownika (1831), Reduta Ordona (1831)

Polski poeta i publicysta okresu romantyzmu (czołowy z trójcy „wieszczów”). Syn adwokata, Mikołaja (zm. 1812) herbu Poraj oraz Barbary z Majewskich. Ukończył studia na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wileńskiego; stypendium odpracowywał potem jako nauczyciel w Kownie. Był współzałożycielem tajnego samokształceniowego Towarzystwa Filomatów (1817), za co został w 1823 r. aresztowany i skazany na osiedlenie w głębi Rosji. W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, Moskwie i na Krymie; następnie na emigracji w Paryżu. Wykładał literaturę łacińską na Akademii w Lozannie (1839), a od 1840 r. literaturę słowiańską w College de France w Paryżu. W 1841 r. związał się z ruchem religijnym A. Towiańskiego. W okresie Wiosny Ludów był redaktorem naczelnym fr. dziennika »Trybuna Ludów« i organizatorem ochotniczego Zastępu Polskiego, dla którego napisał demokratyczny Skład zasad.

  • autor: Cezary Ryska